پیکا(انحراف اشتها) , چه کسی پیکا دارد؟

[yasi]

[h=1]پیکا(انحراف اشتها)

[/h]

 

کلمه ی پیکا(PICA) در لاتین به معنی پرنده ای است که غذای فراوان و مختلفی می خورد و در واقع تمایل به خوردن مواد درهم برهم دارد. به طور کلی، پیکا به معنی اشتیاق و تمایل به خوردن مواد غیرعادی و غیرطبیعی می باشد، که دارای مواد مغذای کم یا فاقد مواد مغذی هستند.

[h=2]چه کسی پیکا دارد؟[/h]در صورتی که مصرف مواد غیر خوراکی در فردی که سن وی بیش از 24- 6 ماه است، به مدت یک ماه یا بیشتر مشاهده شود، فرد مبتلا به پیکا می باشد.

مردمی که خوردن بعضی از مواد غیرطبیعی ریشه در فرهنگ و اعتقادات آن ها دارد، از این تعریف مجزا می باشند.

این قبیل مواد غیر خوارکی عبارت اند از: نشاسته، خاک، گِل رس، خاکستر، گچ، مهر نماز، پودر لباس شویی، مو، صابون، خمیردندان، قهوه، پلاستیک، خاکستر سیگار، سکه، ذغال، سر کبریت سوخته، ته سیگار، کاغذ و ... .

 

 

http://img1.tebyan.net/big/1387/03/262312032929695975442347851254167158.jpg

 

 

[h=2]پیکا در حقیقت به سه دسته تقسیم می شود:[/h]خاک خواری Geophagia

مواد مضری که فاقد مواد مغذی می باشند Pagophagia

خوردن مواد قندی و نشاسته ای Amylophagia

ویار غیرطبیعی(پیکا) به ندرت دیده می شود، ولی در کودکان، خانم های باردار، افراد دچار هیستری و نقص ذهنی بیشتر گزارش شده است. هم چنین افراد بالغ نیز به این عمل مبادرت می ورزند.

موارد نادری نیز گزارش شده از جمله:

- زن 29 ساله ای که از دوران کودکی به خوردن شن و سنگ ریزه عادت داشته،

- دختر 4ساله ای با اختلالات رفتاری و ناراحتی قلبی و ریوی، نخ، مو و پارچه خورده و دو بار جهت خارج کردن این مواد از مری و معده اش در بیمارستان بستری شده است.

خوردن کاغذ پلاستیک، پارچه، چوب و اشیای فلزی در دخترای 18 و 20 ساله که به اختلال رفتاری مبتلا بودند نیز گزارش شده است.

حتی گزارش شده مردی 58 ساله به خاطر بلعیدن سکه به تعداد زیاد به ناچار تحت عمل جراحی قرار گرفت و 23 دلار از معده اش خارج شد.

در مورد کودکان ذکر این نکته ضروری است که:

کودکان دارای سن پایین(6 تا 24 ماهه) که غالباً تمایل به مصرف مواد ضدتغذیه ای دارند، جزو این دسته از افراد قرار نمی گیرند.

[h=2]چرا افراد به خوردن مواد غیر عادی روی می آورند

[/h]علت پیکا کاملاً مشخص نیست، ولی برخی فرضیه ها در این مورد وجود دارد که بدین قرار است:

* کمبود تغذیه ای فرد نسبت به مواد مغذی از قبیل آهن، مس، روی : عقیده بر این است که شاید برخی از مواد معدنی که فرد کمبود دارد، از این طریق جایگزین شود.

* قحطی و گرسنگی : در افرادی که تحت گرسنگی طولانی مدت قرار دارند، پیکا دیده شده که با خوردن این مواد، احساس خوبی در آن ها ایجاد می شود.

* سوء تغذیه ناشی از کمی مصرف مواد غذایی : سوء تغذیه که بیشتر در کشورهای توسعه نیافته دیده می شود و این افراد تمایل به مصرف خاک دارند.

* عوامل فرهنگی، خرافات و اعتقادات : در برخی فرهنگ ها اعتقاد بر این است که خوردن گِل رس و خاک به رفع حالت تهوع، کنترل اسهال، افزایش بزاق، دفع سموم و اصلاح تغییر مزه و بو کمک می کند.

در بسیاری جوامع، پیکا ریشه در آیین مذهبی آنان دارد و معقتدند که خوردن خاک به آن ها کمک می کند که روح جادویی سحرآمیزی در وجود آن ها شکل گیرد.

در برخی جوامع نیز خوردن خاک به عنوان یک عادت روزانه مثل سیگار کشیدن محسوب می شود.

* فشارهای اجتماعی : برخی افراد معتقدند که خوردن این قبیل مواد غیرطبیعی، استرس و فشارهای روانی آن ها را کم می کند.

* اختلالات عصبی

* تسکین سوزش مری

*اختلالات مغزی از قبل "اوتیسم"

*عقب ماندگی ذهنی، وسواس و اسکیزوفرنی

* در افرادی که سابقه ی بیماری صرع دارند

*در خانم های باردار : پیکا اغلب در خانم های بارداری که در دوران کودکی یا بارداری قبلی خود، این بیماری را تجربه کرده اند، دیده می شود.

* عامل وراثت : پیکا در خانواده هایی که سابقه ی این بیماری را داشته اند، بیشتر دیده می شود.

[h=2]فردی که پیکا دارد با چه مشکلاتی رو به روست؟[/h]* مسمومیت با سرب به خاطر خوردن رنگ های حاوی سرب و یا دیگر مواد ناشناخته ی موجود در خاک و سایر مواد مصرفی.

* مشکلات روده ای به خاطر مصرف موادی از قبیل مو.

* انسداد یا سوراخ شدن روده به علت خوردن مواد سختی که در روده انسداد ایجاد کرده است.

* صدمه به دندان به دلیل خوردن موادی که به دندان آسیب رسانده است.

* عفونت انگلی، قارچی و باکتریایی به خاطر خوردن خاک.

[h=2]درمان[/h]درمان افرادی که به هر علتی به پیکا مبتلا هستند، بسیار پیچیده است و در صورت مشاهده ی چنین رفتاری باید به پزشک مراجعه شود. برای درمان بیماری از مجموعه ای از عوامل کمک گرفته می شود، از قبیل:

 

* رفتار درمانی

* ممانعت فیزیکی

* برانگیختن بی زاری در فرد نسبت به مصرف مواد غیر غذایی

* دارو درمانی

* آموزش گسترده به فرد در خصوص عوارض و پیامدهای جانبی استفاده از مواد غیر خوراکی

در بیشتر موارد، بیمار به درمان پاسخ مثبت داده و با افزایش سن یا اتمام بارداری، بیماری پایان می پذیرد. ولی در صورتی که بیماری ادامه داشت، باید دوباره به پزشک مراجعه شود. به خاطر داشته باشید که کلید موفقیت در درمان پیکا، صبر، شکیبایی و پشتیبانی خانواده می باشد.

 

تبیان

[yasi]

[h=1]خاک خواري؛ عارضه اي خطرناک

[/h]http://img1.tebyan.net/big/1387/03/37329910015015312024620712472223113216431.jpg

با توجه به اين که نوع رايج و خطرناک بيماري پيکا، خاک خواري است، در اين نوشتار سعي کرديم که راجع به اين اختلال بيشتر صحبت کنيم.

علت خاک خواري را به کم خوني ناشي از فقر آهن نسبت داده اند که با علايمي از قبيل: رنگ پريدگي، خستگي مزمن، ضعف، ريزش مو ، ناخن هاي نازک، شکننده و قاشقي شدن ناخن ها ، قرمز شدن زبان و تورم آن(Glossitis)، ميزان خيلي کم آهن در خون و غلظت پايين هموگلوبين همراه است. خاک خواري علاوه بر اين که غيرمغذي مي باشد، مي تواند مشکلات بهداشتي فراواني را ايجاد نمايد که در ادامه به آن خواهيم پرداخت.

البته در برخي مناطق اروپايي و آمريکايي، خوردن گل رس مشروعيت اجتماعي داشته و در برخي فروشگاه ها به صورت بسته بندي به فروش مي رسد.

در ايران نيز در بسياري از مناطق روستايي و حتي شهري، خانم هاي باردار براي رفع ويار و همچنين گاهي اوقات کودکان نيز خاک خواري مي کنند.

خاک، تعداد بي شماري انگل، قارچ، باکتري و... دارد که سبب ايجاد بيماري هاي متعددي در افراد مي شود. از جمله کرم هاي موجود در خاک مي توان آسکاريس، کرم هاي قلاب دار، کرم شلاقي و... را نام برد.

"کيست هيداتيک"(نوعي انگل) نيز از طريق خوردن خاک آلوده به تخم انگل و يا تماس با آن، قابل انتقال به انسان مي باشد. بايد توجه داشت که سگ، شکل بالغ انگل فوق را در بدن دارد و با پراکندن تخم انگل از طريق مدفوع و با ليسيدن، محل سکونت و زمين بازي کودکان را آلوده کرده و موجب انتقال بيماري به فرد مي شود.

سگ در هر بار دفع حدود 366720 تخم انگل دفع مي کند که اين تخم در حرارت 26 درجه سانتي گراد به مدت 54 روز مقاوم است.

همچنين انگل ديگري به نام "توکسوکاريازيس" از طريق خوردن تخم انگل موجود در خاک که با مدفوع سگ وارد آن شده، انسان را مبتلا مي کند و علايم بيماري عبارت اند از: بزرگي کبد و طحال، درد سراسري در بدن و تب که نوع چشمي آن خطرناک بوده و خطر کوري چشم را به دنبال خواهد داشت.

"توکسوپلاسموز" بيماري ديگري است که عوارض آن شبيه "توکسوکاريازيس" مي باشد. در اين بيماري تخم انگل توسط مدفوع گربه وارد خاک شده و اگر از طريق دهان وارد بدن فرد شود، او را مبتلا مي کند.

خوردن خاک باعث کمبود پتاسيم و روي در بدن مي گردد. براي مثال در مطالعه اي در ترکيه مشخص شده که کمبود روي در کودکان مبتلا به خاک خواري، باعث کندي رشد و تأخير در بلوغ آنان شد.

در مناطق شهري خاک با سرب ناشي از دود ماشين ها آلوده شده و در صورتي که خاک خواري توسط کودکان صورت پذيرد، تاثيرات مخرب خود را بر روي هوش، رفتار و رشد کودکان خواهد گذاشت.

يبوست، کاهش جذب مواد غذايي در بدن، درد شديد شکم، انسداد و سوراخ شدن روده نيز از جمله عوارض ناشي از انباشته شدن خاک در بدن است.

[h=2]تشخيص خاک خواري[/h] خاک خواري از طريق بررسي دندان ها که فرسودگي زياد دارند و راديوگرافي شکم، امکان پذير است. در راديوگرافي شکم، توده هاي شفاف خاک در روده ي بزرگ قابل مشاهده مي باشد.

[h=2]علت خاک خواري [/h]در مورد رابطه ي بين کم خوني فقر آهن و تمايل به خاک خواري تا به حال بحث هاي زيادي مطرح شده و اين که کدام يک معلول ديگري است، مورد بررسي قرار گرفته است.

در برخي مطالعات به نظر مي رسد که خاک خواري پيامد کم خوني فقر آهن مي باشد، يعني هر فردي که کم خوني(آنمي) دارد، تمايل به خوردن خاک دارد.

برخي عقيده دارند که افراد مبتلا، به ويژه خانم ها، در دوران بارداري کمبود آهن پيدا کرده و به طور غريزي براي جبران کمبود آهن، خاک مي خورند. در اين خصوص بايد گفت که آهن موجود در خاک غيرقابل جذب است و ترکيباتي ايجاد مي کند که جذب آن براي بدن مشکل مي شود؛ در حقيقت پيکا خود باعث کم خوني فقر آهن مي شود. هم چنين موادي مثل گِل رُس، باعث جلوگيري از جذب آهن گوشت مي شود.

در همين راستا در يک بررسي علمي مشخص شده که خوردن خاک باعث کاهش ميزان هموگلوبين مادر شده و حتي منجر به زايمان غيرعادي و مرگ مادر در حين زايمان نيز مي گردد.

برخي ديگر معتقدند که در افراد مبتلا به کم خوني فقر آهن، چون ميزان "آپوفريتين"^* مخاط کاهش يافته، علايم در مخاط مري به صورت سوزش و التهاب بروز مي کند که با خوردن موادي مثل يخ، خاک، مواد نشاسته اي و گل رس تسکين مي يابد.

گزارش هاي متعددي نيز وجود دارد که نشان مي دهد با درمان کم خوني، مشکل بيماران حل شده است. اما امروزه متخصصان تغذيه، ضمن اين که اين فرضيه را رد نمي کنند، معتقدند که پيکا بيشتر جنبه ي فرهنگي و رواني دارد، چرا که در مواردي، پيکا در افراد غير کم خون نيز گزارش شده است.

 

 

در پايان بايد گفت: مجموعه ي مطالعات و بررسي ها نشان مي دهد که بايد آموزش گسترده اي آغاز شود تا بتوانيم از پيکا جلوگيري کنيم.

پي نوشت:

* سلول هاي مخاطي روده با ساخت پروتئين آپوفريتين (APOFERRITIN) جذب آهن را كنترل مي كنند. (با كاهش ذخاير آهن، ساخت اين پروتئين نيز كاهش مي يابد و در هنگام افزايش ذخاير آهن، توليد اين پروتئين افزايش مي يابد.)

تبیان